Son dönemde belki de en çok tartışılan, konuşulan ve kimsenin anlaşamadığı bir oluşum. Her şey bir tarafa yerli ve milli Türk otomobilimiz. Daha doğrusu Togg Ceo’su Gürcan Karakaş’a göre “akıllı cihazımız”…
İşte bu hafta içinde 20 otomotiv gazetecisi ve 5 Youtuber ve teknoloji editörü ile birlikte 26 kişilik bir ekiple Togg’un Gemlik Fabrikasına davet edildik. Otomobil Gazetesi de bu ekibin içinde yeraldı!
Şimdi gelelim 27 yıllık otomtiv gazetecisi olarak izlenimlerime. Aşağıdaki gözlem ve deneyimlerimin bunca yıl boyunca Avrupa, Amerika, Japonya ve Çin’de gittiğim-gezdiğim otomobil fabrikalarının deneyimleriye gözlemlediğim şahsi görüşlerimdir.
Önce şunu söylemeliyim; fabrika var! ve çok ama çok teknolojik. Gerçekten de robotlar çalışıyor! Tamamen elektrikli otomobil de var! Test pistinde onu da kullandım! O da son derece güven veren, son derece akıllı ve teknolojik. Yani sosyal medyanın yalanına dolanına inanmayın…
Fabrikayı gezdikten sonra , test pistinde otomobilleri kullandık. Daha sonra da Togg CEO’su Gürcan Karakaş önce bir sunum yaptı ardından da sorularımızı yanıtladı. Herkes istediği soruyu sordu. Ne soru ne de zaman kısıtlaması vardı. Bundan emin olabilirsiniz. Çağırılan basın da otomotiv gazetecilerinden oluşuyordu. Yani “yandaş” veya “muhalif” medya diye ayırım yapılmamıştı. Sözcü de vardı, Yeni Şafak da, Sabah da Hürriyet de. Gazetelerden ziyade liyakate bakılarak davet edilen otomotiv gazeteciler vardı diyebilirim. Evet bu kısa içten düşüncelerimden sonra gelelim Togg CEO’su Gürcan Karakaş’ın anlattıklarında ve soru-cevap kısmında bize aktardıklarına. 2 saati bulan konuşmaların öne çıkan bilgileri şu şekilde özetleyebilirim.
FABRİKA ÇOK BÜYÜK VE ÇOK ETKİLEYİCİ:
*Fabrikada 250 robot görev yapıyor. 210 tanesi gövde bölümünde. 30 tanesi boyada. Kalan 10 tanesi ise son montaj hattında.
*Robotlara ilk 250 çalışanın adı verildi. İlk kaynağı yapan robotun adı Togg CEO’su Gürcan Karakaş’ın ismini taşıyor.
*Boya hattı 310 metreden oluşuyor. Avrupa’nın en temiz tesisi. Boya hattında tüm aşamalar robotlarla tamamlanıyor. Son teknoloji boya hattı bulunuyor. Burada biriken hava 700 derecelik ısıya ulaşan yakma hattıyla temizlenerek doğaya sıfır emisyonla salınıyor.
*Fabrikanın tamamının enerjisi 33 bin metrekare araç stok alanında bulunan çatılarda yer alan güneş enerjisi panelinden sağlanıyor.
*Fabrika tamamen faaliyete geçtiğinde 3 dakikada bir Togg üretilecek. Tek bir araç üretilmeye çalışılırsa en baştan en sona kadar 8 saatlik bir süreç gerekiyor.
*Fabrikada hali hazırda 410 hatlarda çalışan işçi yer alırken 50 mühendis çalışıyor. Togg çatısı altında çalışan sayısı ise şu anda 1100 kişiyi buluyor. 2023 Mart’ında bu sayı 1800 kişiye ulaşacak. Fabrika tam kapasiteye ulaştığında ise 4 bin 300 çalışana ulaşılacak.
*Boya hattında toz bile kalmaması için temizlik odası yer alırken, araçların üzerindeki tozları temizlemek için Avusturalya’dan özel olarak getirtilen devekuşu tüyü kullanılıyor.
*Montaj hattında ise batarya paketi, tavan camı, jant ve lastiklerin araca entegrasyonu tamamlanıyor. Bataryanın montajı tamamen otomasyon sistemlerle gerçekleştiriliyor.
*Şu ana kadar test ve diğer işlemler için üretilen Togg sayısı 165.
*Togg’un tüm parçaları tedarikçiler tarafından günlük sağlanırken, aracın ön iç konsolu (dashboard) içeride üretiliyor. Togg’da kullanılan koltuk ve 500 kiloluk batarya paketi de ray sistemiyle taşınırken, aracın montajına kadar ilerleyebiliyor.
*Tüm Togg modelleri aynı hat üzerinde üretilecek. Bu üretim hattının tasarımı tamamen Togg çalışanlarına ait. 15 saniyede bir değişen üretim hattıyla karma üretime imza atılabilecek. Eski tip fabrikalarda bu işlem için saatlerce uğraşılıyordu.
-Fabrikanın tamamında kullanılan betonla 50 katlı 7 gökdelen dikilebilirdi. 44 bin kolon betonla sağlam bir zemin üzerine oturtuldu.
GAZETECİLER SORDU GÜRCAN KARAKAŞ YANITLADI!..
Sunumun ardından otomotiv gazdtecilerin karşısına geçen Gürcan Karakaş son derece rahat tavırlarıyla dikkat çekti. Konusuna son derece hakimdi. Zaten çok da zorlayıcı sorular sorulmadı. İşte gazetecilerin sorduğu sorulara Karakaş’ın verdiği yanıtlar.
*Togg’un en çok satan modeli C-SUV olacak. Fiyat açısından sadece Türkiye’de değil dünyada da iddialı olacağız.
*Togg’ların model adı isimden oluşmayacak. Kodlama yöntemiyle harf veya rakam verilecek. Böylece isimden oluşan yaşatma yatırım maliyetine gerek kalmayacak.
*Togg ilerleyen aşamalarda borsaya açılabilir. Bununla ilgili düşüncelerimiz var. Yurt içinde değil yurt dışında borsaya açılabiliriz.
*Büyükelçi’lere verilecek Togg’larda görev yapılan ülkenin tip onayından geçilmediyse o ülkeye Togg gidemeyecek.
*2023 Mart ayına kadar Togg’a yapılan toplam yatırım bedeli 1,8 milyar avroya ulaşacak. Şu ana kadar yapılan yatırım ise 1,3 milyar avro. Toplam yatırımın 500 milyon avrosu ortakların sermayesi. Kalanı ise yerli finans kuruluşlarından alınan az miktarı yabancı paya da sahip krediden oluşuyor. Togg’un 2030 vizyonunda ise 3,5 milyar avro yatırım yapılacak.
*Togg’un ekranı 29 inç televizyon olarak Vestel’e ürettirildi. Android Quallcom altyapıyla yerli yazılımla sağlanarak bir bilgisayara çevrildi.
*Toplamda 300 startup’la görüşüldü ve 16’sıyla el sıkışıldı. Gelecekte araç servisinden elde edilen gelirler dijital uygulamalardan kazanılacak. Togg’un iş ortakları arasında bu uygulamalar yer alıyor. Örneğin araç kullandıkça kilometrede Türk Hava Yolları’ndan mil puanı kazanabileceksiniz. Bu uygulamalar bulunduğu ülkenin muadillerine göre dizayn edilecek. Togg Europe bunun için çalışacak.
*Devlet Malzeme Ofisi’nin 30 bin adet alım garantisi var. Bunun her yıl 2 bin adet olacak şekilde alımı ayarlandı. Bizim için öncelik bireysel perakende müşterisinde olacak. Talebe göre öncelik sağlanıp ödemesini yapan aracı alabilecek. Togg’lar deneyim merkezinden teslim alınabilecek. Ya da evinize teslim edilebilecek.
*Bataryanın 8 yıl ya da 160 bin kilometre garantisi olacak. Aracın genelinin 3 yıl ya da 100 bin kilometre garantisi olacak. Paslanmaz garantisi ise 10 yıl olacak.
*Tesis 3 dakikada 1 otomobil üretecek kapasiteye sahip. Saatlik 20 adet olan üretim zamanla 25’e ve 30’a kadar çıkacak.
*Yüzde 90 otomasyon oranıyla çalışıyor. Gövdeden boyaya 250 robot görev yapıyor.
*Üretim bandında 15 saniyede model değişimi yapılabilecek. Örneğin, bantta SUV model üretilirken 15 saniye içerisinde Sedan model için aynı bant hazır olacak.
* Yıl sonuna kadar 165 adet testler için üretilecek. Mart ayı sonunda onayların alınması bekleniyor. Mart sonunda da teslimatlar başlıyor.
*Euro NCAP’ten 5 yıldız hedefleniyor.
* İşlemcisi Qualcomm’un Snapdragon SA8155P işlemcisi olacak.
* Batarya garantisi 8 yıl olacak.
* Yerlilikte değer ölçüsü önemli bu oran yüzde 51. Hedef yüzde 68’e çıkarmak. Parça olarak bakıldığında yerlilik yüzde 75-76
*Togg, 15 seneye yayılmış 3,5 milyar Euro’luk bir yatırım gerçekleştiriyor. Bu yatırım 5 farklı modelde akıllı cihaz, 175 bin adet üretim ve mobilite ekosisteminin çekirdeğini kapsıyor. 2023 sonu itibarıyla Togg için toplamda 1,8 milyar Euro’luk kaynak harcanacak. Bu kaynağa akıllı cihaz, kampüs ve teknoloji geliştirmek için yapılan yatırımlar da dahil.
-*İlk yıl 20 bin adet üretim olacak. Siparişler bireysel kullanıcılar öncelikli olmak üzere alınacak ve 2023 yıla boyunca teslim edilecek.
İlk akıllı cihazın mart sonunda trafiğe çıkmasının ardından, ortalama 18 ay sonra Avrupa pazarına giriş yapılacak. Sedan model akıllı cihaz 2025 yılının ilk yarısında piyasada olacak. Togg’un 2030 sonu itibarıyla 1 milyon üretim hedefi bulunuyor. 27 Aralık 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanan Teşvik Belgesi’ne göre kamunun Togg’dan satın alacağı toplam araç sayısı 2035 yılına kadar yıllara dağılmış olarak toplam 30 bin adettir
En çok merak edilen konular: Fiyat ve Sipariş nasıl olacak.
Togg’un fiyatı şubat ayında açıklanacak. İleri teknolojiye sahip bir akıllı cihaz olarak yola çıkacak Togg, içten yanmalılar dahil kendi sınıfındaki araçlarla rekabet edecek bir fiyata sahip olacak. Tüm ön siparişler Şubat 2023 itibarıyla alınmaya başlanacak.
Togg’un önceliği bireysel kullanıcılar olacak.
İlk yıl 20 bin adet üretim olacak. Siparişler bireysel kullanıcılar öncelikli olmak üzere alınacak ve 2023 yıla boyunca teslim edilecek.
İlk akıllı cihazın mart sonunda trafiğe çıkmasının ardından, ortalama 18 ay sonra Avrupa pazarına giriş yapılacak. Sedan model akıllı cihaz 2025 yılının ilk yarısında piyasada olacak.
Togg’un 2030 sonu itibarıyla 1 milyon üretim hedefi bulunuyor.
27 Aralık 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanan Teşvik Belgesi’ne göre kamunun Togg’dan satın alacağı toplam araç sayısı 2035 yılına kadar yıllara dağılmış olarak toplam 30 bin adettir.
Bilenin bilmeyenin yorum yaptığı Yerli ve Milli konusu
Togg milli bir proje. Fikri ve sınai mülkiyet hakları yüzde 100 Türkiye’ye ait olan ve bu bakış açısıyla da doğal olarak yüzde yüz yerli bir proje. Günümüzde yerliliği kullandığınız parça sayıları değil, mülkiyet hakları belirliyor.
Togg, ilk akıllı cihazı C-SUV için tedarikçilerinin yüzde 75’ini Türkiye’den sağladı. Bu oran değer olarak bakıldığında yüzde 51’e karşılık geliyor. Togg’un hedefi gelecek üç yıl içinde yüzde 68’lik bir yerlilik oranına ulaşmak.
Gelelim teknik konulara
Donanım / Menzil rakamları
Akıllı cihazın arkadan itişli (159.9 kW) ve dört çeker (320 kW) olmak üzere 2 farklı versiyonu bulunuyor. Menzil opsiyonları da 300 km ve 500+ km.
En çok merak edilen Şarj ve Batarya nasıl olacak?
Togg, yüzde yüz sahibi olduğu Trugo markasıyla Türkiye’de kullanıcılara kesintisiz ve sorunsuz bir deneyim yaşatma hedefiyle harekete geçti. 81 ilde 600’ün üzerinde lokasyonda 1000 adet yüksek performanslı şarj cihazı kurmak için yola çıkan Togg, ilk istasyonlarını İstanbul ve Ankara arasındaki en önemli geçiş noktası olan Bolu’nun hareketli mekânı HighWay Dinlenme Tesisi’nde kurdu. Togg, şarj etme kapasiteleri 180 kW ve 300 kW olan cihazlarla hizmet verecek. Şarj konusunda Shell ile iş birliği yapan Togg, Trugo’nun hedefleriyle uyumlu olarak öncelikle 400 Shell istasyonu belirledi. Belirlenen bu lokasyonların 320’sinde Togg, 80’inde ise Shell & Turcas cihazların kurulumundan sorumlu olacak. Söz konusu 400 lokasyonda kurulacak yüksek performanslı şarj cihazı sayısı yaklaşık 600 adet.
Şarj cihazları trafik yoğunluğu yüksek güzergahlarda 25 kilometrekarede, az yoğunlukta bölgelerde 50 kilometrekarede bir kurulacak.
Yüksek hızlı şarj cihazlarıyla bir bataryanın doluluk oranı ortalama 25 dakika içinde yüzde 20 doluluk oranından yüzde 80 doluluk oranına ulaşabilecek.
