Son dönemde ikinci elde artan fiyatlar tartışma konusu; yılbaşından bu yana ikinci elde fiyatlar ne kadar arttı?
Yaklaşık yılbaşından beri ikinci el araç fiyatları Eylül ayıyla birlikte çok astronomik oran olan yüzde 80 - 85 civarında arttı. Yani 1 Ocak’ta 100 bin TL olan bir ikinci el araç bugün 185 bin TL civarında. Bunun da tabi birçok sebebi vardı. Bu sebeplerin başında; pandemiyle birlikte sıfır km araç üretiminin ve buna bağlı olarak da araç bulunurluğunun oldukça azalması, Mayıs ayına kadar da üretimin başlamaması ve yaklaşık piyasaya giremeyen 300 bine yakın sıfır km aracın olması geldi. Sıfır km araç almak için bayiye, showrooma giden ve cebinde parası olan bir vatandaş, sıfır km araç bulamayınca ikinci ele yöneldi. Bu da, ikinci eldeki talep patlamasını yarattı. Tabi ki talep patlaması yaratılınca da fiyatlar da ikinci elde yukarı yönlü artmaya devam etti. Bu en büyük sebeptir. Diğer sebep ise “suni artışlar” dediğimiz olgu oluştu. Bu da şu demek; ikinci el araç fiyatları yükselirken, esnaf, satıcı, bayi dediğimiz kesim de araçlara suni artışlar ekleyerek bu astronomik artışta önemli bir pay sahibi oldu. Ve ikinci eldeki bu artışların durulmayacağını, daha bir sene boyunca hatta 2021’in sonuna kadar devam edeceğini bir otomotiv data şirketi olarak öngörüyoruz. Şu anki ikinci el ve sıfır km araç dengesi çerçevesinde bundan sonra oluşacak olan pazar dinamikleri bu şekildedir. Otomotiv sektörünün yeni normali; hem sıfır km hem de 2. el araçlarda yüksek fiyatlardır ve bu şekilde devam edecektir.
İthalattaki son vergi artırımları ikinci el piyasasını nasıl etkiliyor?
Açıkçası son ÖTV zamlarından sonra çok hafif küçük bir tüketici psikolojisi dediğimiz bir durum oluştu. O da bekle gör anlamındaydı. Ancak ikinci el araç fiyatları genel olarak ÖTV zammından etkilenmedi. Etkilenmemesinden kastımız fiyatlar durmadı veya düşmedi. O ilk psikolojik durum atlatıldıktan sonra da -ki o da bir hafta gibi kısa süre sürdü- fiyatlar artmaya devam etti. Böyle bir gerçek oluştu. Bir ikinci el aracın fiyatını belirlemedeki en büyük unsur bir aracın sıfır km fiyatıdır. Dolayısıyla sıfır km araç fiyatları arttıkça ikinci el araç fiyatları da ona paralel olarak artar. Araç olsun veya olmasın markaların açıklamış oldukları zamlardan sonra ikinci el araç fiyatları artmaya devam etti. Açıkçası esnaf, satıcı, bayi, galeri dediğimiz satıcılar, kendi fiyat konumlandırmalarını şöyle yaptılar; Ağustos sonu Eylül başındaki markaların yapmış oldukları zamları beklediler. O zamları gördükten sonra da ikinci el araç fiyatlarını ona göre yüksekten devam ettirdiler. Yani ikinci el araç fiyatları artmaya devam etti. Bu durum ikinci el araç piyasasının yukarı yönlü olmasına etki ediyor. Tabi burada lüks araçlardaki ÖTV zammı daha yüksek olduğu, matrah oranları daha yüksek şekilde belirlendiği için lüks araçlardaki sıfır değerler çok yükseldi. İkinci el araç değerleri de buna paralel olarak lüks araçlarda daha çok artacaktır.
2020 sonu için pazara ilişkin beklentileriniz nelerdir?
Pandeminin ilk günlerinde geçen seneki 480 bin adetlik otomobil satış pazarını yakalar mıyız bu sene diye konuşuluyordu. Daha sonra Temmuz ayı rekor satış sonuçları geldikten sonra, 750-800 bin adetler konuşulmaya başlandı ama biz bu sene, yaklaşık 700 binin biraz üzerinde olacak bir sıfır km otomobil araç pazarı öngörüyoruz. Bunun en büyük sebeplerinden bir tanesi; ötelenmiş talep çok önemli bir şekilde insanları otomobil satın almaya teşvik ediyor. İkinci el ve sıfır km araç, bir yatırım aracı olarak görülüyor. İnsanlar şu an fiyat yüksek de olsa araç satın almak istiyorlar. Dolayısıyla geçen seneki 480 binlik pazardan -ki asla öyle bir pazar olmayacak-, Cardata olarak yapmış olduğumuz pazar dinamikleri ve pazar araştırmaları sonucunda yaklaşık 710-720 bin aralığında bir sıfır km araç satış pazarı öngörüyoruz.
2021 için nasıl bir öngörü oluşturuyorsunuz?
2020’de yaklaşık 700 bin adetlik sıfır km araç satışı öngördüğümüz için 2021’de pazarın birazcık doymuşluğuyla birlikte, bu rakamın 600 binler civarında olacağını düşünüyoruz. Bunun yaklaşık 10 katı da ikinci el araç satışı olacaktır. Onu da yaklaşık 6-7 milyon tekil ikinci el araç satışı olarak düşünüyoruz. Ancak biraz önce ifade ettiğim gibi 2021’de şöyle bir sonuç olacak: Üretim, pandeminin getirmiş olduğu kısıtlamalar yüzünden markalarda yüzde 100 bir kapasiteye hiçbir zaman ulaşmayacak. İthalatta da araç bulmak çok kolay olmayacak. Dolayısıyla fiyatlar hem sıfırda hem ikinci elde yüksek olarak devam edecek. Yeni normali burada yüksek fiyatlar olarak belirtebiliriz. Otomotiv sektörünün 2021’de hem sıfır hem ikinci elde, otomotiv sektöründe yüksek fiyatlar bekliyor. Yükselen kurun da etkisiyle 2021’de sıfır km araç fiyatları yükselmeye devam edecek ve buna bağlı olarak da ikinci el araçlar yükselmeye devam edecektir.
