Merhabalar,
Bugün sizlere güncel rakamlarla 27 AB ülkesi ile ülkemizde kullanılmakta olan motorlu kara taşıtlarına ait bazı önemli rakamlar vermek istedim. Önce AB ülkelerine bakalım. Avrupa Otomobil Üreticileri Derneği (ACEA) tarafından bu yıl başında yayınlanan rapor şu bilgileri veriyor:
AB ülkelerinin kara yollarında 286 milyon motorlu taşıt kullanılıyor. Bunun 250 milyon adedi otomobil. Otomobiller % 87,5 payla açık ara önde. AB kara yollarındaki hafif ticari taşıtlar 26,5 milyonu buldu. Bu taşıtların üçte biri Fransa, İtalya ve İspanya’da kullanılıyor.
Orta ağır ve ağır ticari kamyonların sayısı ise 6,4 milyon adet oldu. En çok Polonya plakası taşıyorlar. Otobüslerin sayısı ise 750 bin adede yaklaştı. Otobüsler en çok Fransa, Polonya ve İtalya’da kullanılıyor.
AB ülkelerinde kullanılan motorlu kara taşıtlarının ortalama yaşı 12 yıl.
Kullanılan enerji tipine gelince, son üç yılda satışlarda yaşanan büyük değişime rağmen AB ülkelerinin yollarında dolaşan bataryadan elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobillerin payı sadece % 1,5 düzeyinde henüz. En büyük pay ise AB üyesi olmayan Norveç’te % 3 mertebesinde.
Hafif ticari taşıtların ise halen % 91 oranında dizel yakıt tükettiğini söyleyelim. Bataryadan elektrikli hafif ticari taşıtlar henüz % 0,6 pay alabiliyor.
Kamyonlarda ise tahmin edebileceğiniz gibi % 96 oranında dizel yakıt tüketiliyor. Sıfır karbon salımlı kamyonların oranı sadece % 0,1 henüz.
Otobüslerde ise dizel yakıt tüketenlerin ağırlığı % 92,5 olarak ölçülüyor. Otobüslerin % 1,3 ü bataryadan elektrikli ve % 1,8 i ise hibrit motorlu. AB ülkelerinden Hollanda, % 14,5 oranına varan elektrik motorlu otobüsleriyle açık ara öne çıkıyor.
Motorlu kara taşıtları sahiplik oranına baktığımızda ise AB ülkelerinde her 1000 kişiye 567 otomobil ve 83 ticari taşıt düşüyor. Lüksemburg, her 1000 kişiye 698 otomobil ile birinci sırada. Güney Kıbrıs ise her 1000 kişiye 135 ticari taşıt ile önde. Romanya’da her 1000 kişiye 396 otomobil, Litvanya’da ise her 1000 kişiye 49 ticari taşıt düşüyor. Bu iki ülke kategorilerinde en geri sırada. Keza Litvanya’da nüfusun % 43 ünün henüz otomobili yok.
Şimdi ülkemizde 2023 başı itibariyle TÜİK tarafından verilen motorlu kara taşıtları istatistiğine kısaca bakalım.
Ülkemizde trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtlarının adedi 26,5 milyon adedi bulmuş durumda. Bunları % 53,9 u otomobil, % 16,2 si kamyonet, % 16,5 u motosiklet, % 1,8 i minibüs, % 2,5 u kamyon ve % 0,8 i ise otobüs.
Trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtlarımızın ortalama yaşı 14,8 yıl olarak veriliyor. Otomobillerde ortalama yaş 14 yıl, kamyonlarda ise 18 yıl civarında. Otobüsler ortalama 15 yaşında. en yaşlı grup ise 24,4 yaş ile traktörler.
Ülke nüfusumuzun 2023 başında 85,3 milyon olarak verildiğini göz önüne alırsak ülkemizde her 1000 kişiye 167 otomobil düşüyor. Bu otomobillerin % 36,9 u dizel, % 26,8 i benzin motorlu. Son yıllarda LPG tüketen otomobillerin satışı % 1 lere düşmüş olsa da henüz kullanımdaki oranı % 35,1 olarak oldukça yüksek.
Son olarak, toplam motorlu kara taşıtları içinde % 15,6 paya sahip motosikletlerin 2022 yılında trafiğe kayıt yapılma oranı % 37,2 ye çıktı. Pandemi döneminin de desteğiyle ev ve işyerlerine yapılan kurye teslimatında yaşanan büyük artış, burada da kendini gösteriyor.
Sonuç olarak, AB ülkelerindeki satışlarda bataryadan elektrikli otomobillerin pazar payının % 10 ları aşmasına, hibritlerle beraber % 50 lere yaklaşmasına rağmen toplam taşıt parkında halen % 1,5 düzeyinde olması, sıfır karbon salımlı ulaşım için alınacak yolun çok uzun olduğunu gösteriyor. Ülkemizde ise biz sıfır karbon salımlı yolculuğa henüz yeni başlıyoruz. Bakalım 2023 satışları bu tabloyu sıfır karbon salımı lehine ne kadar değiştirecek?
Yazan: İbrahim Aybar
